Hulp
Secundaire bijnierschorsinsufficiëntie
Printen
Er zijn drie verschillende vormen van de ziekte van Addison: primaire, secundaire en tertiaire bijnierschorsinsufficiëntie.
- Primaire bijnierschorsinsufficiëntie
Bij primaire bijnierschorsinsufficiëntie ligt de oorzaak in de bijnier zelf. Bij deze vorm van de ziekte van Addison is de concentratie van cortisol en aldosteron in het bloed nagenoeg nul en de ACTH-concentratie sterk verhoogd. Doordat er te weinig of geen cortisol kan worden aangemaakt door de bijnier blijft de hypofyse steeds maar doorgaan ACTH te maken.
- Secundaire bijnierschorsinsufficiëntie
Bij secundaire bijnierschorsinsufficiëntie is het defect gelegen in de hypofyse of – in zeldzame gevallen – in de hypothalamus. De bijnieren worden dan dus onvoldoende gestimuleerd. Deze vorm van een bijnierschorsinsufficiëntie kan bijvoorbeeld ontstaan door een hypofysetumor, een operatieve behandeling of bestraling van de hypofyse.
- Tertiaire bijnierschorsinsufficiëntie
Tertiaire bijnierschorsinsufficiëntie wordt meestal veroorzaakt door een behandeling met medicijnen. Bepaalde medicijnen (zoals prednison en andere synthetische glucocorticosteroïden) kunnen de normale regulatie van hypothalamus, hypofyse en bijnier verstoren.
Is bijnieruitputting hetzelfde als bijnierschorsinsufficiëntie?
Nee dat is niet hetzelfde. In de reguliere geneeskunde wordt het begrip bijnieruitputting niet erkend als aandoening. Er bestaat namelijk geen enkel wetenschappelijk bewijs voor het concept van bijnierslijtage onder invloed van aanhoudende stressprikkels. De Endocrine Society / Hormone Health Network publiceerde erover op hun website.
Ook al wordt bijnieruitputting niet erkend als ziekte, toch zijn de klachten die mensen ervaren uiteraard wel degelijk reëel. De verschijnselen kunnen berusten op andere aandoeningen, zoals een traag werkende schildklier, slaapapnoesyndroom, ontstekingsziekten, depressie, etc. Ook kan een ongezonde levensstijl een rol spelen. Uiteraard overlapt het beeld met dat van bijnierschorsinsufficiëntie. Echter, voor de laatstgenoemde zijn verschijnselen als gewichtsverlies, gebrek aan eetlust, spierzwakte, misselijkheid, braken, diarree, duizeligheid en lage bloeddruk specifieker. Bovendien is bijnierschorsinsufficiëntie hard te maken met gevalideerde diagnostische testen en bij bijnieruitputting is dat niet het geval.
Klachten bij secundaire bijnierschorsinsufficiëntie
Dit zijn de meest voorkomende klachten bij secundaire bijnierschorsinsufficiëntie:
- gewichtsverlies;
- moeheid, weinig energie;
- minder eetlust;
- misselijkheid en braken;
- lage bloeddruk;
- pijnlijke spieren en gewrichten;
- somberheid;
- concentratieproblemen en vergeetachtigheid;
- verandering ontlastingspatroon en buikpijn;
- hoofdpijn.
Secundaire bijnierschorsinsufficiëntie testen
Het accuraat meten van cortisol is lastig, omdat de waarde de hele dag schommelt. Het is daarom belangrijk naar een endocrinoloog te gaan die veel ervaring heeft met het meten van cortisol. Er zijn verschillende functietesten waarmee ze secundaire bijnierschorsinsufficiëntie kunnen aantonen.
E-learning voor ouders van en kinderen met bijnierschorsinsufficiëntie
Informatiebibliotheek
Achtergrondinformatie over secundaire bijnierschorsinsufficiëntie vind je in onze informatiebibliotheek.
Artikelen over bijnierschorsvervangende medicatie vind je hier in onze informatiebibliotheek.
BijnierNET heeft een digitale brochure gemaakt over bijnierschorsinsufficiëntie: PDF_Bijnierschorsinsufficientie-2020
Hieronder vind je een presentatie over bijnierschorsinsufficiëntie door Prof. Dr. Peter Bisschop van het Amsterdam UMC.
