Hulp
Een reuzenstreng dieet als behandeling bij acromegalie (artikel)
Printen
Uit: Hyponieuws 3 – 2020
Onderzoekster drs. Eva Coopmans en haar collega’s deden een bijzondere ontdekking. Elf mensen met acromegalie volgden een koolhydraatbeperkt ketogeen dieet, naast hun reguliere behandeling met somatostatine-injecties. Bij tien van hen kwamen de groeihormoonspiegels op een normaal niveau, terwijl dat vóór het dieet niet voldoende lukte.
‘Ongeveer de helft van alle mensen met acromegalie reageert niet goed genoeg op de gebruikelijke behandeling met somatostatine-injecties: hun IGF-1 waardes zakken, maar blijven nog wel te hoog’, vertelt Coopmans. ‘Dat was ook het geval bij de proefpersonen die meededen aan ons onderzoek. Door het koolhydraatbeperkte ketogeen dieet in te zetten, probeerden we het IGF-1 verder te laten dalen. De deelnemers bleven daarnaast wel hun standaardinjecties met somatostatine gebruiken. Dit medicijn remt de groeihormoonproductie in de hypofyse af. Ons vermoeden was dat met behulp van het dieet zowel het groeihormoon als ook het IGF-1 op een nog lager niveau zou kunnen komen.’
Minder insuline
IGF-1 is, naast het groeihormoon zelf, de belangrijkste groeifactor bij de ziekte acromegalie,’ legt de onderzoekster uit. De lever kan echter alleen IGF-1 maken in aanwezigheid van insuline in de lever. Als dus door het koolhydraatbeperkte ketogeen dieet het insulinegehalte erg laag wordt, kan de lever veel minder IGF-1 maken. Zelfs in aanwezigheid van veel groeihormoon, zoals het geval is bij mensen met acromegalie.’
Winst voor de patiënt
Het koolhydraatbeperkte ketogeen dieet bleek een gouden vondst: ‘De deelnemers zouden normaal gesproken naast de somatostatine injecties ook met het dure, maar uiterst effectieve medicijn pegvisomant zijn behandeld. In onze studie kregen ze in plaats daarvan twee weken lang een koolhydraatbeperkt ketogeen dieet naast hun maandelijkse somatostatine-injecties. En dat bleek dus te werken. De deelnemers aan de studie kregen hun IGF-1 onder controle. Ze voelden zich fitter, energieker en lekkerder in hun vel.’
Gezondheid in eigen hand
Na twee weken diëten besloot de helft van de patiënten het dieet in een iets minder strenge vorm voort te zetten. Dat leidde bij drie van de patiënten zelfs tot een dosisvermindering van de somatostatine. Een deelnemer zegt daarover: ‘Ik eet sinds vorig jaar heel weinig koolhydraten en ik kan hierdoor minder medicijnen gebruiken. Hierdoor heb ik flink minder last van de bijwerkingen. Het voelt goed om mijn gezondheid meer zelf in de hand te hebben.’ De onderzoekster vult aan: ‘Meestal vallen mensen ook af door dit dieet, vooral omdat er veel minder keuze is in wat je kunt eten. In onze studie was dit echter niet de bedoeling en kregen de deelnemers het advies precies te eten wat ze nodig hadden.’
Kanttekeningen
Een koolhydraatarm ketogeen dieet kan mogelijk zinvol zijn als aanvullende behandeling bij álle mensen met acromegalie. ‘We moeten hier wel de kanttekening bij plaatsen dat onze studie een conceptstudie is met kortetermijnresultaten’, nuanceert de onderzoekster. ‘Of het dieet bij patiënten met acromegalie een langdurig effect heeft, moeten we nog verder onderzoeken. Daarom willen we het koolhydraatbeperkte ketogeen dieet zeker niet neerzetten als een vervanger van medicatie. Mogelijk kan het dieet vooral worden ingezet bij patiënten in die landen op de wereld waar dit medicijn niet beschikbaar is.’
Onder begeleiding
Daarnaast is het volgen van een streng koolhydraatbeperkt ketogeen dieet niet voor iedereen weggelegd en is het voor velen moeilijk vol te houden. Het is niet aan te raden dit dieet zonder begeleiding te volgen, omdat er tekorten kunnen ontstaan in bijvoorbeeld vitamine B1, jodium en voedingsvezels. Daarnaast kan dit dieet invloed hebben op de uitwerking van bepaalde medicatie, zoals insuline. Het is dus aan te raden het dieet altijd te volgen in overleg met je arts.
Toekomstig onderzoek
De onderzoekers drs. Eva Coopmans, dr. Kirsten Berk, Nour El-Sayed, dr. Sebastian Neggers en prof. Aart-Jan van der Lelij hebben de bevindingen van deze studie inmiddels gepubliceerd in het gerenommeerde tijdschrift The New England Journal of Medicine. De artsen willen in de nabije toekomst met een grotere groep patiënten nog verder onderzoek doen naar dit dieet.
Wat is acromegalie?
Bij mensen met acromegalie produceert de hypofysetumor te veel groeihormoon. Daardoor kunnen patiënten extreem lang worden als ze de ziekte op jonge leeftijd krijgen. Ontstaat de tumor op latere leeftijd? Dan groeit het lichaam gestaag door in de breedte. Patiënten ontwikkelen in dat geval buitengewoon grote handen en voeten en een vergroving van het gezicht. Mensen met acromegalie moeten meestal levenslang medicatie gebruiken om de hoeveelheid groeihormoon
Wat is een ketogeen dieet?
Een koolhydraatarm dieet is een voedingspatroon waarin je weinig koolhydraten eet. Men spreekt van een koolhydraatbeperkt ketogeen dieet wanneer je per dag minder dan 50 gram koolhydraten binnenkrijgt. Een koolhydraatbeperkt ketogeen dieet betekent: geen fruit, brood, pasta, aardappelen, rijst, snoep en frisdranken, maar wel veel verse groenten, noten, olijven, oliën, kip, vlees en vette vis. Zuivelproducten zijn beperkt toegestaan.
Meer uit de informatiebibliotheek
