Hulp
(Pan)hypopituïtarisme (hormoonuitval)
Printen
(Pan) hypopituïtarisme betekent dat je hormoonhuishouding is verstoord. Bij uitval van één hypofysehormoon spreek je van hypopituïtarisme. Zijn er meer hormonen uitgevallen dan heb je het over pan- hypopituïtarisme.
Wat is (pan)hypopituïtarisme?
Je hebt dan dus een tekort aan hormonen van de hypofyse en dat kan leiden tot verschillende klachten. In hoeverre jij deze klachten ervaart, hangt voor een groot deel af van welke hormonen zijn uitgevallen, en in welke mate.
Hoe wordt de hormoonuitval veroorzaakt?
De uitval van de hormonen kunnen ontstaan door:
- hypofyseadenoom;
- ontsteking aan de hypofyse;
- bloeding in de hypofyse;
- stapelingsziekte in de hypofyse;
- operatie in de buurt of aan de hypofyse;
- bestraling in de buurt of van de hypofyse;
- andere ruimte innemende aandoeningen in de buurt van de hypofyse: craniopharyngeoom, Rathke’s cleft cyste, meningeoom, glioom, etc.;
- erfelijke aandoeningen zoals syndroom van Kallmann.
Welke hypofysehormonen vallen uit?
Vaak zie je wel een bepaald patroon bij mensen bij wie de hypofyse (geleidelijk) uitvalt. Het begint met een tekort aan groeihormoon, gevolgd door een tekort aan geslachtsklierstimulerende hormonen. Ook de afgifte van schildklierstimulerend hormoon, bijnierschorsstimulerend hormoon en prolactine kan door de jaren minder worden. Dit heeft te maken met de verdeling van de cellen in de hypofyse: 70 procent van de cellen maakt groeihormoon aan. Helaas is het niet honderd procent te voorspellen in welke volgorde de hormonen uitvallen, dit verschilt echt per persoon. Zo kan het voorkomen dat verschillende hormoonfuncties zijn uitgevallen, maar je toch geen tekort aan groeihormoon hebt.
Uitval van ACTH: ziekte van Addison (bijnierschorsinsufficiëntie)
Welk hormoon er ook uitvalt, het is nooit fijn en je zult altijd vervangende medicatie moeten gebruiken. Maar als het bijnierschorsstimulerend hormoon uitvalt, heeft dat nog de meeste consequenties voor de patiënt. Het uitvallen van dit hormoon wordt ook wel de ziekte van Addison of secundaire bijnierschorsinsufficiëntie genoemd.
Bij deze patiënten kan een Addisoncrisis ontstaan wanneer het lichaam plotseling aan grote ‘stress’ wordt blootgesteld en de hoeveelheid hydrocortison in het lichaam niet voldoende is. Je kunt hierdoor in coma raken als je niet snel genoeg de juiste medicatie krijgt toegediend.
Is bijnieruitputting ook een vorm van hormoonuitval?
Nee dat is niet hetzelfde. In de reguliere geneeskunde wordt het begrip bijnieruitputting niet erkend als aandoening. Er bestaat namelijk geen enkel wetenschappelijk bewijs voor het concept van bijnierslijtage onder invloed van aanhoudende stressprikkels. De Endocrine Society / Hormone Health Network publiceerde erover op hun website.
Ook al wordt bijnieruitputting niet erkend als ziekte, toch zijn de klachten die mensen ervaren uiteraard wel degelijk reëel. De verschijnselen kunnen berusten op andere aandoeningen, zoals een traag werkende schildklier, slaapapnoesyndroom, ontstekingsziekten, depressie, etc. Ook kan een ongezonde levensstijl een rol spelen. Uiteraard overlapt het beeld met dat van bijnierschorsinsufficiëntie. Echter, voor de laatstgenoemde zijn verschijnselen als gewichtsverlies, gebrek aan eetlust, spierzwakte, misselijkheid, braken, diarree, duizeligheid en lage bloeddruk specifieker. Bovendien is bijnierschorsinsufficiëntie hard te maken met gevalideerde diagnostische testen en bij bijnieruitputting is dat niet het geval.
