Wat zijn normale hormoonwaardes? (artikel)

Toetsing

Het bloed wordt niet alleen getoetst aan bepaalde standaard- of referentiewaarden, maar ook aan de hand van leeftijd, levensfase (bijvoorbeeld pre- of postmenopauze), pilgebruik of ander medicatiegebruik. Ook geslacht speelt een rol. Bijvoorbeeld: een IGF-1 test (groeihormoon) op het bloed van een man geeft een andere uitslag dan dezelfde test op het bloed van een vrouw. Soms ook moeten de uitslagen worden geïnterpreteerd aan de hand van andere bloeduitslagen. Referentiewaarden zijn in een aantal gevallen ook afhankelijk van de gebruikte analysemethode. Zo eenvoudig is het dus allemaal niet. Ook wanneer je in de buitenlandse literatuur of op internet leest over bloedonderzoek moet je goed weten welke waarden/methoden er in dat land gebruikt worden.

Labuitslag.nl

Rondneuzend op internet kom je bijvoorbeeld op de site www.labuitslag.nl, met lijstjes ‘normaalwaarden’. Wat hebben wij hypofysepatiënten aan zo’n site? Dr. Nienke Biermasz: ‘Het is goed wanneer mensen zich zelf informeren en op internet kun je best veel vinden over de betekenis van een hormoon. Maar houdt er rekening mee dat de waardes die op zo’n site staan soms anders zijn dan de waardes die jouw dokter gebruikt. ‘Standaardlijstjes met normaalwaarden’ kunnen soms veel onrust teweeg brengen, ook omdat methoden wel eens aangepast worden. De enige die een juiste interpretatie kan geven is de endocrinoloog.’

Is het voor een leek onmogelijk is om de eigen bloedwaarden te ‘beoordelen’?

‘Onmogelijk is een groot woord. Maar zonder uitleg van een arts is dat wel moeilijk. Bij een cortisoluitslag is het bijvoorbeeld heel erg belangrijk of het een stimulatie- of remmingstest is geweest. Vrouwelijke geslachtshormonen zijn afhankelijk van de cyclus, dus het zal vaak voorkomen dat een uitslag buiten het standaard-normaalgebied valt, terwijl dit niet direct consequenties heeft voor de patiënt. Anderzijds weet een ervaren patiënt op een gegeven moment wel waar het over gaat. Vraag je endocrinoloog om uitleg als je vragen hebt.’

TSH-waarde niet belangrijk voor hypofysepatiënt

Op websites voor mensen met schildklier-problemen wordt vaak over bloedwaarden gediscussieerd. Is dat voor hypofysepatiënten ook zinnig?
Dr. Biermasz: ‘De ‘normaalwaarden’ van TSH (schildklierhormoon) bij mensen met een beschadiging aan de hypofyse (of geen hypofyse) zijn anders dan bij verder gezonde mensen die een schildklieraandoening hebben. TSH is niet te interpreteren bij een hypofyseaandoening. Bij een schildklieraandoening is het echter de beste maat om naar de instelling te kijken.’

Wat vindt u van het bijhouden van uitslagen van je eigen bloedonderzoek?

Dr. Biermasz: ‘Als je dat standaard doet, krijg je een aardig overzicht over de ontwikkeling van je eigen situatie. Als je een aantal jaren in een ziekenhuis rondloopt en vragen stelt, kun je prima het verloop bekijken en weet je uiteindelijk soms best bij welke (schildklier)waarden je je goed voelt. Voor bijvoorbeeld cortisol is dat echter erg lastig.’

De IGF-1 test (test groeihormoonwaarden)

Bij wijze van experiment werd een bloedmonster van een 38-jarige vrouw naar 23 verschillende labs gestuurd. In die labs werd gebruik gemaakt van 6 verschillende standaardtests (van 6 verschillende merken). De uitslagen vertoonden enorme verschillen, tot wel 20%! Dit geeft aan dat de meting van IGF-1 nodig verbeterd en gestandaardiseerd moet worden.

Er zijn inmiddels internationale afspraken gemaakt die de bepalingen moeten harmoniseren, zodat in de toekomst overal dezelfde technieken in de laboratoria worden gebruikt. Op internationaal niveau hebben endocrinologen al in 2009 aangegeven dat het resultaat van GH-tests meer uniform zouden moet worden. Maar tot dusver is dat nog niet gebeurd.

Bron: Nieuwe ontwikkelingen bij de meting van IGF-1, dr. Christian Strasburger 2012

Commentaar Dr. Biermasz: ‘Dit gaat toevallig over de meting van IGF-1, maar voor andere hormonen geldt dit ook wel een beetje.’