Planning en organisatie
- Plan goed. Neem na een uitstapje, bezoek of activiteit een pauze.
- Plan niet te veel (1 à 2 activiteiten op een dag) en vooral geen afspraken op langere termijn.
- Vermijd drukke bijeenkomsten in verband met prikkels.
- Houd standaard een paar dagen in de week vrij, zonder afspraken.
- Creëer structuur in je dagelijkse activiteiten, zodat het op de automatische piloot gaat. Dit kost minder energie.
- Rust, regelmaat, reinheid en bewegen.
- Doe dingen die je leuk vindt, dat geeft energie.
- Neem je medicijnen consequent in: op tijd, niet vergeten, niet experimenteren met dosering.
- Doe je tabletten in een tabletten-weekbox, zo kan je zien wanneer je je laatste tabletten hebt ingenomen.
Sociaal
- Spreek af bij de ander. Zo kan je makkelijker zelf het moment van vertrek bepalen en hoef je mensen niet te zeggen dat ze moeten gaan omdat je rust nodig hebt.
- Als je snel last hebt van prikkels, kun je mensen vragen of de radio/tv uit mag als je bij ze op bezoek bent.
- Ga in een restaurant met je gezicht van de straat/raam afzitten.
Lichaam
- Probeer je lijf in een zo goed mogelijke conditie te houden.
- Leer je grenzen kennen in het bewegen/sporten.
- Zet je spieren aan het werk zonder ze heel zwaar te belasten. Duursporten zoals zwemmen, fietsen en wandelen zijn daar heel geschikt voor, maar kies vooral iets wat je zelf leuk vindt.
- Ga onder behandeling van een sportarts of een personal trainer om aan je conditie en spierkracht te werken. Zij kunnen een goed opbouwschema voor je maken.
- Probeer elke dag minimaal 20 minuten te wandelen. Je kan ook de Ommetje-app van de Hersenstichting downloaden op je telefoon. Meer info: www.hersenstichting.nl/ommetje.
- Let op je voeding en gezond eten. Eet weinig suikers, bijvoorbeeld alleen wat van nature al in fruit zit. Eet ook zout- en caloriearm.
- Leer luisteren naar je lichaam. Wat maakt je moe? Wat geeft je energie? Geef toe aan je lichaam als je moe bent.
- Yoga kan je leren luisteren naar je lichaam en geest.
- Zorg voor voldoende (maar niet te veel) slaap en slaap op regelmatige tijden.
- Houd middagslaapjes als je ze nodig hebt, zonder je daar schuldig over te voelen.
- Als slapen moeilijk is, onderzoek dan of er geen sprake is van slaapapneu.
- Als het een keer wat later wordt – onder het mom ‘gezelligheid kent geen tijd’ – kan extra hydrocortison uitkomst bieden.
- Heb je snel last van te veel prikkels, bijvoorbeeld door lawaai, drukke winkels of de computer, vermijd die dan waar mogelijk.
- Soms helpt een revalidatietraject. Voor meer info kijk op www.klimmendaal.nl.
- Ook de tips en hulp van een ergotherapeut kunnen helpen.
Geest
- Leer omgaan met onbegrip uit de omgeving die niet snapt dat je energie beperkt is.
- Leer je eigen grenzen bewaken.
- Leer te aanvaarden dat de vermoeidheid er is.
- Check meerdere keren per dag hoe je lichaam voelt en speel daarop in.
- Leer jezelf accepteren en wees lief voor jezelf.
- Voel je niet schuldig of bezwaard als je nee zegt.
- Lees verhalen van andere patiënten. Je kunt ervan leren, maar ze kunnen ook steun geven.
- Houd een dagboek bij van meetwaarden. Noteer daarbij hoe je jezelf voelt, wat je deed en hoe vermoeid je bent. Zo zie je verbanden.
Digitale tips
- Beperk beeldschermgebruik in verband met blauw licht.
- Zet je apparaten standaard op nachtmodus, zodat het scherm bij zonsondergang lichtelijk rood is.
- Gebruik de herinneringenapp op je telefoon. Dat geeft rust, want je hoeft er zelf niet meer aan te denken.
- Gebruik de Untire app voor veel goede tips en leefstijladviezen bij vermoeidheid. De app is enkel toegankelijk met speciale toegangscode en verkrijgbaar in App Store en Google Play.
Meer uit de informatiebibliotheek
‘Verdriet, boosheid en angst zijn heel normaal’ (artikel)
Digitale hulpmiddelen: Vind de juiste zorgverlener (artikel)
Donorschap… combineren met een hypofyseaandoening? (artikel)
Endo-verpleegkundigen: ‘Patiënten kunnen altijd bij mij terecht’ (artikel)
Het recht op een second opinion (artikel)
Hoe voorkom je een jetlag? (artikel)
Ik ga op reis en neem mee...! (artikel)
Positief leven met een hypofyseaandoening (PDF)
Positieve tips: Hoe zorg jij ervoor dat jouw zomervakantie een succes wordt? (artikel)
Prof. Dr Nienke Biermasz: kwaliteit van leven centraal (artikel)
Realistische verwachtingen: praat erover met je arts (artikel)
Stappenplan: Ik heb een klacht. Wat nu?
Verdiepende informatie
Webinar 18 september 2021 (video)
Wet maatschappelijke ondersteuning. Hoe zit het nu? (artikel)
Wisselen van zorgverzekering: Waar moet je op letten? (artikel)