Seksualiteit en endocriene ziektes: seksualiteit bespreekbaar maken (voordracht)

Endocriene ziektes en seksualiteit

Tijdens de workshop kwam naar voren dat door beschadiging van de hypofyse veel mensen het gevoel hebben dat “het onderlichaam dood is”. Soms is een hormonale aandoening de directe oorzaak voor seksproblemen. Vrouwen kunnen minder zin hebben in seks omdat er simpelweg minder vrouwelijk hormoon in het lichaam aanwezig is. De vagina is minder vochtig, minder gevoelig, het krijgen van een orgasme is moeilijker. Voor mannen geldt hetzelfde. Als er minder testosteron in het lichaam is neemt zin in en behoefte aan seks af. Mannen krijgen erectieproblemen, afnemende gevoeligheid, komen minder snel tot een orgasme. Sommige mensen, zowel mannen als vrouwen, geven aan dat ze eigenlijk helemaal geen zin meer hebben in seks.

Regelmatig zijn medicijnen de remmende factor op seksueel gebied. Antidepressiva, hartmedicijnen en hormonale medicijnen hebben allen grote invloed. Maar los daarvan: het hebben van een endocriene aandoening kan de hormoonhuishouding dusdanig verstoren dat seksuele gevoelens naar de achtergrond verschuiven. Seks voelt anders, de opwinding is zoek, of ver te zoeken, het is niet meer zoals vroeger. Patiënten geven aan moeite te hebben met het accepteren van de belemmeringen en daarnaast de praktische problemen zoals vermoeidheid en incontinentie. Ook een veranderd zelfbeeld kan een rol spelen. Misschien vind je jezelf niet meer aantrekkelijk door gewichtstoename, of zie je jezelf als een saaie zeurpiet, die altijd moe is. Ook indirect speelt ziekte een rol, omdat veel aandacht gaat naar de behandeling van de ziekte. Seksualiteit raakt dan steeds verder uit beeld.

Andere factoren

Ook andere factoren kunnen een rol spelen. Bij veel mensen is tegenwoordig sprake van een door porno vertekend beeld rond seksualiteit. Samen met het hebben van een endocriene ziekte kan dit heel remmend werken op het aangaan van een relatie en het hebben van seks. Ook veel gezonde mensen vinden het beeld dat door porno geschetst wordt intimiderend. Als je daarnaast nog een hormonale aandoening hebt, waardoor alles niet bepaald meer vanzelf gaat, kan de moed je in de schoenen zinken.  Daarbij ligt in onze maatschappij steeds meer de nadruk op ‘jong, aantrekkelijk, actief, succesvol, perfect’. Probeer je hierdoor niet te laten afschrikken. Ook al voel je je kwetsbaar, je bent wie je bent, en naast een lichaam heb je nog veel meer te bieden, ook in een seksuele relatie. Inlevingsvermogen, intelligentie, humor, uitstraling en persoonlijkheid speelt een veel grotere rol in hoe anderen je zien dan je misschien denkt.

Maak seksualiteit bespreekbaar – maar neem het vooral niet te zwaar op. Het kan heel moeilijk zijn om toe te geven dat je je schaamt voor hoe je nu bent, dat je jezelf tekort vindt schieten. Misschien moet je een traantje laten. Maar dat is niet erg. Als jij je gevoelens laat zien, geef je de ander de kans om je tegemoet te komen. Bespreek de betekenis die seksualiteit voor je heeft en laat je partner vertellen welke betekenis seksualiteit voor hem of haar heeft. Geef je grenzen en wensen aan. Weet van elkaar hoe je seksualiteit beleeft.

Ook als een partner er niet over wil praten, zul je toch moeten proberen om hem/haar te motiveren met je in gesprek te gaan. Bijvoorbeeld: “Ik zou hier toch eens met jou over willen praten, je kunt me hier niet mee in de kou laten staan, ik zie dit als een gezamenlijke verantwoordelijkheid, iets van ons samen.” Daarbij hoeft het doel niet een spectaculair seksleven te zijn. Het gaat er vooral om het gesprek te openen en niet te blijven steken in een wederzijds zwijgen over dit onderwerp.

Tips en aandachtspunten in willekeurige volgorde

Voor vrouwen kwam de tip om met de partner op zoek te gaan naar wat er nog wel kan. Geniet bijvoorbeeld van knuffelen, strelen en zoenen. Je kunt op allerlei andere manieren heerlijk vrijen. Geniet van het samen zijn, de knusheid, de warmte.

Bij mannen met erectieproblemen ontstaat vaak een soort faalangst. Probeer je hierover niet druk te maken. Zet alles wat met ‘presteren’ te maken heeft uit je hoofd, want het werkt alleen maar tegen je en maakt het nog moeilijker. Ook hier geldt: geniet van wat je samen hebt. Als je toch meer wilt, raadpleeg dan je huisarts. Er zijn tegenwoordig tal van pilletjes op de markt die je kunnen helpen een erectie te krijgen en ook dat deel van de seksualiteit samen te beleven. De seks wordt er misschien iets minder spontaan van, maar afgezien daarvan is het toch leuk dat deze mogelijkheid bestaat. Maar er gebruik van, als het idee je aanspreekt!

Bedenk bij lichamelijke beperkingen dat het geestelijk contact en de relatie nog steeds aanwezig zijn. Probeer je niet te veel te concentreren op wat er niet is, en geniet van wat je wel samen hebt.

Praten met een arts, seksuoloog of verpleegkundige

Als je er zelf niet uitkomt of je hebt het gevoel hebt dat je met praten niet verder komt, zijn er andere mogelijkheden. Schroom niet om die te benutten. Voor bepaalde speciale informatie is een hulpverlener toch de aangewezen persoon om problemen te bespreken, voorlichting te geven, te adviseren of te verwijzen.

Maar veel mensen vinden het moeilijk om over intieme dingen als seksualiteit te beginnen met een vreemde. Sommigen vinden dat de hulpverlener (huisarts, endocrinoloog) het initiatief moet nemen om over seksualiteit te praten – maar in sommige gevallen kun je lang wachten, zo blijkt in de praktijk. Dan is het beter om zelf het onderwerp aan te snijden. Anderen vinden dit onderwerp helemaal niet bij een hulpverlener thuis horen. Ze bespreken dit liever met partner, familieleden en goede vrienden. Kom in ieder geval voor jezelf op, en voor je eigen gevoel. Kies woorden die bij je passen. Laat je helpen door iemand in wie je vertrouwen hebt.

Een seksuoloog kan je met heel veel dingen helpen, misschien meer dan je denkt. In ieder geval kan hij/zij helpen om seksualiteit bespreekbaar te maken. Ook kan er informatie worden gegeven, kun je leren om te gaan met de veranderde seksualiteit en is er aandacht voor de opbouw van intimiteit. Bedenk steeds: je bent echt niet de enige die wat hulp hierbij kan gebruiken. Je kunt bij een seksuoloog terecht komen na doorverwijzing via een ziekenhuis, maar je kunt ook zelf een seksuoloog bellen. Deze zal je zeker de juiste weg wijzen.

Na een periode van verliefdheid is het heel normaal dat seksualiteit wat minder intens wordt beleefd. Omgekeerd, word je opnieuw verliefd, dan is dit een positieve prikkel waarop het hele lijf reageert. Heb je al jaren een relatie en sinds korte tijd een endocriene aandoening, dan heb je in ieder geval de tijd gehad om elkaar door en door te leren kennen. Wees niet bang dat een ander je niet meer leuk zou vinden, ook al ben je nu anders dan vroeger.

Neem de tijd voor elkaar, zorg voor een goed moment, een goede voorbereiding, zorg goed voor jezelf (ook voor je uiterlijk). Een knuffeltje, een kusje, een lekker geurtje, er zijn veel kleine dingen die je kunt doen om jezelf en je partner een beetje op te ‘peppen’, of desnoods weer eens lekker ongecompliceerd om elkaar en met elkaar te lachen. Alles is beter dan het ‘grote stilzwijgen’. Probeer voor intieme momenten een tijd te kiezen waarop je uitgerust bent, dit kan ook in de ochtend zijn. Liefst als de kinderen niet in de buurt zijn, want ook dat is niet bevorderlijk voor de intimiteit.  Ook kan het helpen om vooraf een bad te nemen, ontspanningsoefeningen of ademhalingsoefeningen te doen, misschien samen. Maak vooral nergens een probleem van, dan gaan dingen altijd makkelijker. Als je seksuele relatie al jaren op een laag pitje staat, kun je niet verwachten dat ineens de vlam in de pan slaat. Maar je kunt het vuurtje wel langzaam weer opstoken.

Gewoonlijk worden seksualiteit en intimiteit door mannen anders ervaren dan door vrouwen. Bij mannen is het vaker een “rechttoe-rechtaan” gebeuren waarbij het klaarkomen belangrijk wordt gevonden. Intimiteit wordt minder belangrijk gevonden. Maar als het de man is die de endocriene aandoening heeft, dan zou het best kunnen dat dit gaat veranderen, en dat langzamerhand andere dingen belangrijk worden.